หมู่ 8 ต.บางหมาก อ.เมือง จ.ชุมพร 86000 Email : neronop-chai@hotmail.com Facebook:Thanpuwaris@hotmail.com โทร 087-3066262
วันอังคารที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2553
บทความสอนใจ ในมุมมองที่แตกต่างของความคิด
2.คำว่า ‘พรุ่งนี้รวย’ ของคนขายลอตเตอรี่ ไม่ใช่คำมั่นสัญญา แต่เป็นปรัชญาที่ต้องตีความ …. เช่นเดียวกับคำพูดของนักการเมือง
3.สิ่งที่คนเมาพูด คือ สิ่งที่คนปกติคิด
4.ปัญหาทุกอย่างมีทางแก้ แต่ไม่ว่าคุณจะแก้ดียังไง มันก็จะนำไปสู่ปัญหาใหม่ ที่ต้องให้คุณคิดหาทางแก้ไขต่อไป …. เป็นเช่นนี้เรื่อยไป
5.ทุกปัญหาย่อมมีวิธีแก้ที่ง่ายที่สุด …. แต่วิธีแก้ที่ง่ายที่สุด จะพบหลังจากใช้วิธียากที่สุดไปแล้ว
6.อะไรก็ตามที่คุณอยากจะถาม …. เป็นไปได้มากว่า มันคือสิ่งที่คุณไม่ควรจะรู้
7.คนเรามีแนวโน้มที่จะพูดในเรื่องที่ไม่ควรพูด ในเวลาที่ไม่เหมาะสมที่สุด และกับคนที่ไม่น่าจะพูดด้วยที่สุด
8.สินค้าที่ประสบความสำเร็จทางการตลาดที่สุด คือ สินค้าที่คนโง่ที่สุดใช้เป็น และอยากจะใช้ แม้จะไม่มีประโยชน์อะไรเลยก็ตาม
9.เมื่อคุณมาประชุมสาย ประธานจะมาตรงเวลา และเมื่อคุณมาตรงเวลา การประชุมจะเลื่อนไป …. ไม่มีกำหนด
10.อะไรก็ตามที่คุณคิดได้และรู้สึกว่ามันสุดยอดจริงๆคุณก็จะพบว่ามีคนอื่นที่ไหนสักแห่งคิดมาแล้ว ….
ความต่างที่ไม่ต่างของคนที่มองมุมเดียวกัน
วันอาทิตย์ที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2553
หลากหลายข้อคิดเพื่อชีวิตที่ดีกว่า
วันพฤหัสบดีที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2553
ความรักของแม่
แม่ เป็นภาระให้แก่ลูกทุกคนมาตั้งแต่เกิด
นั่นเป็นความจริงที่เราไม่อาจปฏิเสธได้
ก็ลองคิดดูสิ ตั้งแต่เราเกิดมา
ยังไม่เคยเห็นหน้าค่าตากันเลย
อยู่ดีๆ ผู้หญิงคนนี้ก็มาโอบอุ้ม
ถูกเนื้อต้องตัวเรา
มิวายที่เราจะแหกปากร้องไห้ขับไล่ไสส่งยายผู้หญิงคนนี้ขนาดไหน
เธอก็ยังพยายามปลอบโยน เห่กล่อมเราอยู่นั่นแหละ
เป็นภาระให้เราต้องจำใจเงียบ
ยอมนอนดูดนมเธออยู่จั่บๆๆ
พอเราเริ่มเตาะแตะ
ตั้งไข่จะเดินไปไหนต่อไหนมั่ง
คุณเธอก็ยังคอยเรียกหาเราอยู่นั่นแหละ
มานี่มาลูก มานี่มา อีกนิดเดียวลูก อีกนิดเดียว
อีกก้าวเดียว ไม่รู้จะเรียกทำไมนักหนา
ไอ้เราก็เดินล้มลุกคลุกคลานอยู่ เห็นมั้ย
เป็นภาระที่เราต้องเดินไปให้เธอกอดอีก
โตขึ้นมาอีกนิด เราเริ่มกินอาหารได้
หล่อนก็เอาอะไรนักหนาไม่รู้ เละๆ เทะๆ มาบดให้เรากิน
ไอ้เราจะไม่กินก็ไม่ได้ เดี๋ยวแม่จะน้อยใจ ก็เอาวะ เอาซะหน่อย
เคี้ยวไปเเจ่บๆ อย่างนั้นแหละ
แม่คุณก็ยิ้มปลื้ม คงนึกว่าเราอร่อยตายล่ะมั้งนั่นน่ะ
กล้วยบดนะจ๊ะเธอจ๋า
ในปากฉันตอนนี้น่ะ ถ้าคิดว่ามันอร่อยขนาดนั้น ทำไมไม่ลองทานเองดูมั่งล่ะ
ทีนี้พอเราเริ่มพูดจารู้เรื่องขึ้นมาหน่อย
คราวนี้ยังไงล่ะ
ผู้หญิงคนนี้กลับขับไล่ไสส่งให้เราไปโรงเรียนซะอีก
ไม่ไปก็ไม่ได้ด้วยนะ
บางทีมีตีเราเข้าให้อีก
ภาษาอะไรนักก็ไม่รู้เอามาให้เราหัดอ่านหัดเรียน ใช่มั้ย
ลองคิดดูนะ สัปดาห์หนึ่งต้องไปโรงเรียนตั้งห้าวันน่ะ
มันภาระหนักหนาแก่เราแค่ไหน
แต่พอถึงเวลาเราจะดูทีวี
ดูหนังการ์ตูน นอนดึกขึ้นมาสักหน่อย
ลองนึกย้อนไปสิ
ใครกันเคี่ยวเข็ญให้ เราไปนอนด้วย
ตัวเองง่วงจะนอนคนเดียวก็ไม่ได้นะ
ต้องบังคับให้เราไปนอนเป็นเพื่อนด้วย ใช่มั้ย
ที่พูดนี่ไม่ใช่ลำเลิกหรอกนะ เพียงแค่อยากให้เห็นใจกันบ้างเท่านั้น
วันเวลาผ่านไป เราโตขึ้น แต่แม่ก็ยังไม่ยอมโตตามเราสักที ลูกอยากจะทำผมทำเผ้า แต่งเนื้อเเต่งตัวให้มันดูอินเทรนด์ ดูทันสมัย ใครกันเป็นตัวสกัดดาวรุ่ง พูดแล้วขนลุก
ผู้หญิงคนนี้มีพัฒนาการไม่คืบหน้าไปไหนเลยว่ามั้ย
พอเราสำเร็จจบการศึกษาเเล้วเป็นยังไง...เธอร้องไห้ครับ
เชื่อเถอะว่าเธอต้องร้องไห้ ถ้าเราไม่เห็นก็แปลว่าเธอต้องแอบร้องไห้
มีอย่างที่ไหน เราคร่ำเคร่งร่ำเรียนมาแทบตาย
แล้วตัวเองแท้ๆ ที่เป็นคนเริ่มเรื่อง
พอเราเรียบจบแทนที่จะดีใจดันมาร้องไห้
มีอย่างที่ไหน
ดีนะ ว่าเราเข้าใจ คู่มือการเลี้ยงแม่ ก็เลยทำใจได้
ฝากเอาไว้ก่อนเถอะ ตอนนี้ขอไปฉลองการ
สำเร็จการศึกษากับพวกเพื่อนๆ ที่นอกบ้านก่อน
ก็แหมเรียนจบทั้งที จะมาให้นั่งดูผู้หญิงแก่ๆ นั่งร้องไห้ทำไมล่ะ
ใช่มั้ย
เป็นหนุ่มเป็นสาวกันแล้วนี่ คราวนี้ใครๆ ก็ต้องอยากมีแฟน
คนโน้นก็ไม่ดี คนนี้ก็เรื่องมาก ผมยาวไปมั่งล่ะ
ดูไม่มีความรับผิดชอบมั่งล่ะ...แม่
แม่จะไปรู้อะไร
แม่เคยคบกับเขาเหรอ
ไม่ใช่แค่เรื่องคู่ครองเท่านั้นนะ
แม่เขายังอยากรู้ไปจนถึงเรื่องอาชีพการงานด้วยว่าเราจะไปทำอะไร
อยากเป็นอะไร
แม่ครับ แม่ไม่รู้สักเรื่องจะได้มั้ย
พวกเราจะเป็นอะไรมันก็เรื่องของพวกเรา
อนาคตของเรา ขอให้เราได้ตัดสินมันเอง
แต่เรารับรองกับแม่ได้อย่างหนึ่งว่า
เราจะไม่เป็นเหมือนแม่หรอก... เชย
นับจากบรรทัดแรก จนมาถึงบรรทัดนี้
เวลาก็ผ่านไปหลายปีแล้ว
สมควรที่พวกเราจะแต่งงานมีครอบครัวเป็นของตนเองสักที
ว่าแล้วเราก็ย้ายออกจากบ้านแม่
มายืนด้วยลำแข้งของตัวเอง อย่างที่แม่เคยพูดไง
แล้วทำไมต้องมาทำตาละห้อยด้วยล่ะ
วันที่เราย้ายออกมาน่ะ มันก็ไม่ได้ใกล้
มันก็ไม่ได้ไกลหรอกนะ
ไอ้ที่ย้ายออกมาน่ะ แต่เวลามันรัดตัวจริงๆ
ใช้โทร.คุยกันก็ได้นะแม่นะ
ถึงวันที่เรามีลูก
แม่ยังพยายามอยากมาทำตัวเป็นภาระกับลูกเราด้วย
เราบอกแม่ว่าไม่ต้องมายุ่งหรอก
เราดูแลลูกของเราได้
เด็กสมัยนี้มันไม่เหมือนกับสมัยแม่แล้วล่ะ
แม่อายุเกือบหกสิบปีแล้ว โทร.มาไอแค่กๆ
บอกไม่ค่อยสบาย เราบอกแม่ว่าอย่าคิดมาก
ในใจเรารู้อยู่แล้วว่าแม่พยายามเรียกร้องความสนใจ
นั่นเป็นพัฒนาการตามธรรมชาติของคุณแม่วัยนี้
จวบจนกระทั่งวันหนึ่ง คุณโทร.กลับไปที่บ้านแม่
แต่...
ไม่มีคนรับสายแล้ว
อย่าเพิ่งตกใจ
แม่อาจจะออกไปทำบุญที่วัดตามประสาคนแก่ก็ได้
ลองโทร.เข้ามือถือแม่ดูซิ
....ไม่มีสัญญาณตอบรับจากเลขหมายที่ท่านเรียก...
อย่าเพิ่งด่วนสรุป มือถือแม่อาจจะแบตหมดก็ได้
ผู้หญิงคนนี้กระดูกเหล็กจะตายไป เธอต้องไม่เป็นอะไรแน่ๆ
คิดฟุ้งซ่านไปได้
ยังไงแม่ก็ต้องรอเราอยู่เหมือนเดิมน่ะแหละ ไปหาเมื่อไหร่ก็ต้องเจอ
อย่างมากแกก็อาจจะงอนนิดๆ หน่อยๆ พอเห็นหลานตัวเล็กๆ
วิ่งเข้าไปกอดก็ขี้คร้านจะอ่อนยวบเป็นขี้ผึ้ง
หลายวันผ่านไป ทำไมแม่ยังไม่โทร.กลับมาอีกนะ
ทำบุญตักบาตรก็ไม่น่าจะรอคิวนานขนาดนี้
ชาร์จแบตมือถือไม่เต็มก็เป็นไปไม่ได้
ต่อให้เป็นแบตเตอรี่รถสิบล้อป่านนี้ไฟทะลักแล้ว
วันนี้แวะไปหาแม่สักหน่อยดีกว่า
ระหว่างทางที่คุณขับรถไป
ลูกคุณซนเป็นลิงอยู่ข้างๆ
ประโยคมากมายที่หลุดจากปากคุณ ล้วนเเต่เป็น
คำที่แม่คุณเคยพูดมาแล้วทั้งสิ้น
คุณเพิ่งสัมผัสได้
ภาพเก่าๆ มากมายที่ผู้หญิงคนนั้นทำวิ่งวนอยู่ในหัวคุณ
ช่างเถอะ.. เดี๋ยวเจอเธอแล้ว คุณจะสารภาพผิด
แล้วทำทุกอย่างให้มันดีขึ้น
แล้วคุณก็ได้เจอ
คนที่คุณรู้สึกว่าเธอเป็นภาระให้กับคุณมาตั้งแต่เกิด
....ผู้หญิงคนนั้น
นอนตายในท่าที่คอยคุณมาตลอดชีวิต...
ดินสอกับปากกา
เตือนวัยรุ่นรักด้วยสมอง
มีให้เลือก 4 แบบ กลัวตาย-ใคร่-เมตตา-ให้
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว.วชิรเมธี) ผู้อำนวยการสถาบันวิมุตยาลัย เตือนเด็กและเยาวชนในวันวาเลนไทน์ว่า ความรักเป็นได้ทั้งความสุขและความทุกข์ เป็นทั้งความหวังและสิ้นหวัง เป็นทั้งอนาคตและมืดมิด ถ้ารักด้วยสมองความรักจะนำสิ่งดี ๆ มาให้ ถ้ารักจนขึ้นสมอง ความรักจะนำสิ่งเลวร้ายมาให้แก่เรา
ดังนั้น ความรักจะเป็นสิ่งที่ล้ำเลิศหรือความทุกข์ตรมขึ้นอยู่กับว่ารักด้วยสมอง หรือรักแบบขึ้นสมอง และต้องไม่ยึดติดว่าความรักมีเพียงมิติเดียว คือความรักเชิงชู้สาวเท่านั้น แต่ความรักมีหลายมิติ เปรียบเสมือนบันไดต้องเดินขึ้นไปทีละขั้น จนถึงความหมายของความรัก นั่นคือความสุข ถ้ารักแล้วมีความทุกข์พัฒนาการของความรักยังไม่สมบูรณ์
สำหรับความรักมี 4 แบบ คือ 1. รักตัวกลัวตาย รักชนิดนี้ถ้ามีมาก ๆ จะทำให้เกิดความเห็นแก่ตัว 2. รักใคร่ปรารถนา อิงกับสัญชาติญาณการสืบพันธุ์ ความรักชนิดนี้จะทำให้เกิดความลุ่มหลง กามารมณ์ หนุ่มสาวจะยึดความรักชนิดนี้เป็นที่พึ่งของชีวิต ยึดติดความใคร่มาใช้ในนามของความรัก จนกลายเป็นความโลภ คือ อยากจะครอบครองใครสักคนให้อยู่ในความควบคุมของเรา พอควบคุมไม่ได้ความรักก็กลายเป็นความร้ายเป็นโศกนาฏกรรม เช่น ทำร้ายคนรัก เผยแพร่คลิปคนรัก สาดน้ำกรดคนรัก เป็นต้น 3.รักเมตตาอารี ให้เห็นคนทั้งโลกว่าเป็นมิตรแก่เรา และ 4.รักมีแต่ให้ คือเป็นผู้ให้ รักปัญญาชนไม่คิดจะทำร้ายใคร ไม่หวังผล และพัฒนาจนปลายทางของความรักแท้
ทั้งนี้ เนื่องในวันวาเลนไทน์ ขอให้เยาวชนคนไทยทั้งหลายยึดความรักที่ถูกที่ควร เป็นแนวทางปฏิบัติ ไม่ใช่ไปจมติดกับความรัก
.............
บัว ๔ เหล่า ได้แก่๑.พวกที่มีสติปัญญาฉลาดเฉลียว เป็นสัมมาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมก็สามารถรู้ และเข้าใจในเวลาอันรวดเร็ว เปรียบเสมือนดอกบัวที่อยู่พ้นน้ำ เมื่อต้องแสงอาทิตย์ก็เบ่งบานทันที (อุคฆฏิตัญญู) ๒.พวกที่มีสติปัญญาปานกลาง เป็นสัมมาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมแล้วพิจารณาตามและได้รับการอบรมฝึกฝนเพิ่มเติม จะสามารถรู้และเข้าใจได้ในเวลาอันไม่ช้า เปรียบเสมือนดอกบัวที่อยู่ปริ่มน้ำซึ่งจะบานในวันถัดไป (วิปัจจิตัญญู) ๓.พวกที่มีสติปัญญาน้อย แต่เป็นสัมมาทิฏฐิ เมื่อได้ฟังธรรมแล้วพิจารณาตามและได้รับการอบรมฝึกฝนเพิ่มอยู่เสมอ มีความขยันหมั่นเพียรไม่ย่อท้อ มีสติมั่นประกอยด้วยศรัทธา ปสาทะ ในที่สุดก็สามารถรู้และเข้าใจได้ในวันหนึ่งข้างหน้า เปรียบเสมือนดอกบัวที่อยู่ใต้น้ำ ซึ่งจะค่อยๆ โผล่ขึ้นเบ่งบานได้ในวันหนึ่ง (เนยยะ) ๔.พวกที่ไร้สติปัญญา และยังเป็นมิจฉาทิฏฐิ แม้ได้ฟังธรรมก็ไม่อาจเข้าใจความหมายหรือรู้ตามได้ ทั้งยังขาดศรัทธาปสาทะ ไร้ซึ่งความเพียร เปรียบเสมือนดอกบัวที่จมอยู่กับโคลนตม ยังแต่จะตกเป็นอาหารของเต่าปลา ไม่มีโอกาสโผล่ขึ้นพ้นน้ำเพื่อเบ่งบาน (ปทปรมะ)
วันพุธที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2553
แด่เรือจ้าง
ขณะมีเด็กอยู่เต็มลำเรือ เวลาสำคัญมาถึงเริ่มออกเรืออย่างมั่นคงและมั่นใจ เรือจ้างจะต้องรับผิดชอบชีวิตน้อย ๆ เหล่านั้นให้ปลอดภัย ขณะเขาอยู่ในเรือ จงให้ความอบอุ่น รักเขา เหมือนลูกของเรา ให้เขานั่งเรือเราด้วยความสบายใจ ไม่อึดอัดและมีความสุขเขาจะต้องกล้าคิด กล้าพูดกล้าแสดงออก ในสิ่งที่ถูกที่ควร พยายามให้เขามีความเชื่อมั่นในตนเอง ไม่หวาดกลัว ต่อปัญหาและอุปสรรคทั้งปวง เพราะภายภาคหน้าเมื่อเขาถึงฝั่งแล้วเขาจะต้องเผชิญชีวิตตามลำพัง
แม้นว่าบางครั้ง บางคราว คลื่นแห่งทะเลชีวิตจะปั่นป่วน พายุจะโหมกระหน่ำซ้ำแล้วซ้ำเล่า กระแสน้ำที่เชี่ยวกราก แก่งหิน ระเกะ ระกะ เรือลำน้อยโคลงเคลงผู้พายถือท้ายเรือให้มั่น พาเด็ก ๆ ลัดเลาะหลบเลี่ยงอันตราย
แม้นบางครั้ง บางคราว จะเหนื่อยหน่ายอ่อนล้า เรี่ยวแรงท้อถอย จงอย่าได้วิตก กังวล อาศัยประสบการณ์ ความรู้ ความสามารถ ความเข้มแข็งอดทน และมีอุดมการณ์ จะนำพาเด็ก ๆ ถึงฝั่งอย่างปลอดภัย ถึงฝั่งแล้ว เรือจ้างอย่าเราปลาบปลื้มใจเป็นล้นพ้น ขณะเขาอยู่ในเรือของเรา เราได้อบรมสั่งสอน แนะแนวทางช่วยเหลือกระตุ้นให้เรากล้าคิด กล้าตัดสินใจ และกล้าทำ เราไม่ได้สอนให้เขาอ่อนแอ เราไม่ได้สอนสิ่งที่ไร้สาระ เราได้มอบสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่เขาทั้งในปัจจุบันและในอนาคต เราจึงเชื่อมั่นว่าเขาจะต้องช่วยตัวเองได้ เขาจะต้องไปดี เราไม่ต้องห้ฃ่วงเขามากนักหรอกหน้าที่ของเราคือ เรือจ้าง ไงล่ะ
ฝั่งโน้น เด็ก ๆ มารอเราอีกแล้ว
จงทำหน้าที่ของเราเถอะ เรือจ้างลำเก่า
( เก็บมาฝาก เพื่อนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน และสู้ต่อไปในสังคมไทยที่วุ่นวาย???? )
1. อย่าทำลายความหวังของใคร เพราะเขาอาจเหลืออยู่แค่นั้นก็ได้
2. เมื่อมีคนเล่าว่าตัวเขามีส่วนในเหตุการณ์สำคัญอะไรก็ตาม เราไม่ต้องไปคุยทับ ปล่อยให้เขาฟุ้งไปตามสบาย
3. รู้จักฟังให้ดี โอกาสทองบางทีมันก็มาแบบแว่ว ๆ เท่านั้น
4. จะคิดการใด จงคิดใหญ่ ๆ เข้าไว้ แต่เติมความสนุกสนานลงไปเล็กน้อย
5. หัดทำสิ่งดี ๆ ให้กับผู้อื่นจนเป็นนิสัย โดยไม่จำเป็นต้องให้เขารับรู้
6. จำไว้ว่า ข่าวทุกชนิถูกบิดเบือนมาแล้วทั้งนั้น
7. เวลาเล่นเกมกับเด็ก ๆ ปล่อยให้แก่ชนะไปเถิด
8. ใครจะวิจารณ์เราอย่างไรก็ช่าง อย่าเสียเวลาไปตอบโต้
9. ให้โอกาสผู้อื่นเป็นครั้งที่ 2 แต่อย่าให้ถึง 3
10. อย่าวิจารณ์นายจ้าง ถ้าทำงานกับเขาแล้วไม่มีความสุข จงลาออกซะ
11. ทำตัวให้สบาย อย่าคิดมาก ถ้าไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตายแล้ว อะไร ๆ มันก็ไม่สำคัญอย่างที่เราคิดแต่แรกหรอก
12. ใช้เวลาน้อย ๆ ในการคิดว่า "ใคร" เป็นคนถูก แต่ใช้เวลามากขึ้นคิดว่า "อะไร" คือสิ่งที่ถูก
13. เราไม่ได้ต่อสู้กับ "คนโหดร้าย" แต่เราต่อสู้กับ "ความโหดร้ายในตัวคน
14. คิดให้รอบคอบก่อนจะให้เพื่อนต้องมีภาระในการรักษาความลับ
15. เมื่อใครสักคนสวมกอดคุณ ให้เขาเป็นฝ่ายปล่อยก่อน
16. เป็นคนถ่อมตน คนเขาทำอะไรต่ออะไร สำเร็จมามากมายแล้ว ตั้งแต่เรายังไม่เกิด
17. ไม่ว่าจะตกอยู่ในสถานการณ์เลวร้ายเพียงไร สุขุมเยือกเย็นเข้าไว้
18. อย่าไปหวังเลยว่าชีวิตนี้จะมีความยุติธรรม
19. อย่าให้ปัญหาของเราทำให้คนอื่นเขาเบื่อหน่าย ถ้ามีใครมาถามว่า "ตอนนี้เป็นไง" ก็บอกเขาไปเลยว่า "สบายมาก"
20. อย่าพูดว่า มีเวลาไม่พอ เพราะเวลาที่คุณมีมันก็วันละ 24 ชั่วโมง เท่า ๆ กับที่ หลุยส์ ปาสเตอร์,ไมเคิล แองแจลโล่, แม่ชีเทเรซ่า, ลีโอนาร์โด ดาร์วินชี, ทอมัส เจฟเฟอร์สัน, หรืออัลเบิร์ต ไอสไตน์ เขามีนั่นเอง
21. เป็นคนใจกล้าและเด็ดเดี่ยว เมื่อเหลียวกลับไปดูอดีต เราจะเสียใจสิ่งที่อยากทำแล้วไม่ได้ทำ มากกว่าเสียใจที่ทำไปแล้ว
22. ประเมินตนเองด้วยมาตรฐานของตนเอง ไม่ใช่ด้วยมาตรฐานของคนอื่น
23. จริงจังและเคี่ยวเข็ญต่อตนเอง แต่อ่อนโยนและผ่อนปรนต่อผู้อื่น
24. อย่าระดมสมอง เพราะไอเดียดี ๆ ใหม่ ๆ และยิ่งใหญ่จนสามารถเปลี่ยนแปลงโลกได้ ล้วนมาจากบุคคลที่คิดค้นอยู่เพียงคนเดียวเท่านั้น
25. คงไว้ซึ่งความเป็นคนเปิดเผย อ่อนโยนและอยากรู้อยากเห็น
26. ให้ความนับถือแก่ทุกคนที่ทำงานเลี้ยงชีพ ไม่ว่างานที่เขาทำนั้น จะกระจอกงอกง่อยสักปานใด
27. คำนึงถึงการมีชีวิตให้ "กว้างขวาง" มากกว่าการมีชีวิตให้ "ยืนยาว"
28. มีมารยาทและอดทนกับคนที่สูงวัยกว่าเสมอ
29. หยุดเพื่ออ่านคำอธิบายสถานที่ทางประวัติศาสตร์ ซึ่งอยู่ริมทางเสียบ้าง